СОВРЕМЕНИ БАЈКИ ОД МАКЕДОНИЈА
Избрани четирите
најдобри современи бајки од Македонија на конкурсот на Движењето за креативност
– Иво Лауренчиќ и „Арс Ламина“, ова се победниците
Од 442 пристигнати дела на 316 автори од земјава, стручното жири на
конкурсот „Современи бајки од Македонија“, што го реализираа Движењето за
креативност Иво Лауренчиќ – „Браво Сине!“ и издавачката куќа „Арс Ламина“, ги
избра најдобрите четири. Тоа се бајките „Перуника“ од авторот Сибо,
„Бакнежот на пролетта“ од авторката Елизабета Баковска, „Сончевото момче Ил“ од
авторката Катерина Данаилова и „Осаменото дрво“ од авторката Нина Максимова.
Секој од нив ќе биде награден со парична награда од по 25.000 денари. Сите
пристигнати авторски дела на конкурсот беа нумерирани и анонимно оценувани од
независна комисија, а финалниот избор го направи стручното жири составено од
писателката Оливера Николова и професорката Нина Атанасова-Шкрињариќ.
2. „Бакнежот на пролетта“,
Елизабета Баковска
3. „Сончевото момче Ил“,
Катерина Данаилова
4. „Осаменото дрво“, Нина
Максимова
Пред многу време, уште пред да постојат луѓето и животните, со земјата
владееле само растенија и цвеќиња, сите во посебни кралства. Едно од нив било
на кралот Златен Крин. Се простирало на полуостров веднаш до Средоземното Море.
Во изобилство имало бистра, пивка вода, што течела од околните извори и
поточиња; голема и силна војска од јорговани, зимите биле благи, а летата свежи
и тоа ѝ давало плодност на земјата. Можело да се види до каде се
границите, поради нијансите на виолетовата боја. Од сите цвеќиња, од розова до
темносина нијанса сјаел аметист и сите живееле многу удобно. Опкружено со
пустински песок, ова големо кралство навистина имало среќа.
Сепак, нашиот мал и убав крал, со денови седел на својот престол од роса и
тагувал. Сакал да има кралица, со која ќе ја поминува својата ноќ. Но, за жал,
сите тие големи балови што ги правеле на Денот на пролетта не вродиле со плод.
Ниедна прекрасна темјанушка, ниту убава незаборавка не го освоила неговото
срце. И затоа, на кралот полека почнале да му се сушат лисјата. Ноќе кога
спиеле сите, знаел да се прошета низ ливадите, но веќе ни тоа не го правел, па
почнал да се прашува дали некогаш, додека е жив, ќе ја запознае својата
кралица.
Една вечер со месечина му пришол Виорот. Тој бил ветер, многу палав, дури
знаел да направи и по некоја беља, но многу сакал да им помага на цвеќињата. Му
бил советник на кралот, бидејќи познавал многу посилни ветрови и отаде морето.
„Кралу мој“, тивко дувнал Виорот, „да одиме кај стариот орев, единствениот
странец во нашето кралство. Неговите шупливи гранки знаат многу. Тој ќе те
советува за твојата мака“. Го качил на своите невидливи плешки и го одвеал до
големиот, стар орев. Долго време го чекале да се разбуди. Крцкајќи со големите
гранки, конечно промрморел во знак на почит на Неговото Височество. Виорот дрдорел,
објаснувал, му ги бушавел лисјата на оревот, го преметнувал кралот те на првата
те на осмата гранка.
Помолчел стариот дојденец, подразмислил, па му рекол на Златниот Крин: „Од
крајот на морето сум. Ме донесоа многу поголеми ветрови од овој пезевенк овде,
уште кога бев гранка. За среќа, некако пуштив корени, и скоро и да заборавив
дека се знаев со твојот прапрадедо... Нејсе, ти нема да најдеш тукашна девојка.
Твојата кралица не може да има пурпурен аметист во градите. Мора да има чист
блесок. Во мојот стар крај такви имаше меѓу перуниките. Кога ќе кренат глава
кокичињата, пред да дојде пролетта, пушти ги твоите војски од јорговани, пушти
го Виорот. Нека замириса на секој цвет, за да ја намамите пролетта порано. И
можеби зимските ветрови, заедно со пролетта ќе довеат некоја перуника. Но,
внимавај, многу си ги чуваат своите пелерини, како не би се открил блесокот од
нивното срце. Треба да знаеш да чекаш и да ја цениш нејзината слобода, доколку
ја сакаш. Инаку ќе се скрие во својата наметка и веќе нема да ја видиш. Запомни
дека девојчињата избираат, а не момчињата, ма какви и да се цвеќиња“, загадочно
завршил старецот и ги стресол своите гранки, фрлајќи го малиот крал на земја.
Кралот наредил да се развијат знамињата на династијата Лилјани, да се
собере војската од јорговани, да се отвори секој цвет, да замириса кралството
колку што може порано. Се вивнал Виорот, зашумиле јоргованите, темјанушките
шиеле најпрекрасни фустани, Сонцето излегло да помогне, иако некаде западно се
гледале црните облаци на зимата. И, неколку недели пред пролетта, западните
ветрови донеле бура и дожд, а со нив на бреговите стасале секакви алги, гранки,
цвеќиња и што уште не. Јоргованите ги превртеле сите остатоци што ги донела
бурата, секое камче и гранче, но од перуника – ни трага. Иако бил натажен,
сепак кралот наредил да се спаси секоја тревка, да ѝ се овозможи дом,
сонце и вода. Меѓу нив имало и една лушпа од орев, па дури и нејзе ја зачувале
и ја засадиле заедно со останатите семки што ги нашле.
Поминале сите годишни времиња во круг, па пред да дојде пролетта повторно,
на една вообичаена обиколка на новите сограѓани, Кринот забележал празна лушпа
од орев. Се зачудил, и покрај празната лушпа видел сосема ново цвеќенце. Тоа се
скрило во лушпата како семка и пораснало во Перуника. Првпат во животот
затреперија лисјата на кралот. Никогаш не видел толку убава пелерина. Ѝ
се претставил, но таа само молчела. Не одговорила на ниту едно прашање. Ја
оставил на мир, ѝ доделил неколку темјанушки да се грижат за неа и дошол
следното утро. Но, Перуниката ја снемало! Кралот веднаш наредил да се оди во
потрага по неа, но како да пропаднала во земја.
Поминало некое време и додека кралот шетал на другиот крај од брегот,
повторно му се појавила. Овој пат проговорила и посакала да оди до виножитото.
Кралот сакал да ја спречи, но се сетил на советите од стариот орев и решил да ѝ
понудил придружба. Перуниката одбила, се заблагодарила на гостопримството и
заминала. Златниот Крин тажно гледал со денови во правецот на виножитото.
Веќе поминало многу време од последниот дожд, но кралот трпеливо чекал. И,
еден ден заврнало од едната страна, а Сонце блеснало од другата страна. Сите
цвеќенца се собрале да му се израдуваат на виножитото кое секогаш се појавувало
во средина, но виножито немало. Наместо него, се појавила Перуниката во фустан
со најубави бои. Кралот занемел од нејзината убавина и ѝ ги бакнал
ливчињата. Перуниката се поклонила и му рекла: „Ти благодарам што имаше доверба
во мене. Сакав фустан од виножито за нашата свадба, и прости ми што сакав да
имам свој, што нема да биде направен од твоите поданици. Ја почитуваше мојата
слобода, ме чекаше, и поради твојата доверба и трпение се вљубив во тебе. Се
надевам дека и јас сум достојна за тебе“.
Тоа била голема свадба, Златниот крин и Перуниката ги крунисала лично
Пролетта, додека Виорот танцувал и пеел. Целото кралство се веселело, секој
лист треперел, додека Пролетта танцувала меѓу нектарите. Се славела љубовта
која траела до почетокот на нашето време.
И ден-денес постои градот Тир, кој е изграден веројатно токму на тоа место,
бидејќи е познат по своите виолетови бои. Ако се најдете таму, обидете се да
насетите мирис на нектари, можеби ќе го пронајдете старото кралство.
Во една земја, на крајот од последната улица на едно гратче,
во една малечка куќичка под еден рид, живееше едно девојче со баба си. Откако
знаеше за себе, девојчето секое утро седеше покрај прозорецот и гледаше надвор.
Во дворот пред куќичката сè беше бело, а голите гранки на дрвјата на
ридот беа клапнати под тежината на снегот, зашто надвор секогаш беше зима.
Во зимата во којaшто живееше девојчето, денот траеше
многу кусо. Штом ќе се стемнеше, девојчето се преместуваше од прозорецот покрај
топлото огниште и бабата му раскажуваше приказни. Приказните на бабата секогаш
беа за пролетта. Таа раскажуваше дека во пролет, небото е сино, а на него грее
милото, жолто сонце. Ридот над куќата раззеленува, од гранките на дрвјата пеат
птици, а во градината пред куќата цутат цвеќиња. И сè мириса толку
чудесно, слатко и убаво. Девојчето ги слушаше приказните без да трепне,
сè додека неосетно не заспиеше.
Секое утро, девојчето ќе се разбудеше и повторно трчаше
кон прозорецот, да види дали дошла пролетта. Но, од другата страна секогаш
одново ја пречекуваше снегот. Тогаш тажно ќе воздивнеше:
„Колку би сакала навистина едно утро да ја видам
пролетта“, ѝ велеше девојчето на баба си. „Да огрее сонцето, да запеат
птиците, да раззелени ридот, а во нашата градина да расцутат цвеќињата. Исто
како во твоите приказни.“
„Пролетта одамна си замина одовде“, водзивна бабата.
„Уште кога јас бев колку тебе. Ја налутија луѓето од нашата земја, па таа си ги
собра ластовичките и цвеќињата и си замина. Беше толку лута што рече дека
никогаш веќе нема да се врати.“
„А зошто ја налутиле?“ праша девојчето,
„Не знам“, рече бабата. „Јас бев дете, а кога се случува
нешто страшно, на децата никој не им ја кажува вистината. Толку години
поминале, што ми се чини дека ако не ти раскажував тебе, сосема ќе ги заборавев
и звуците и мирисите на пролетта.“
Бабата на девојчето беше стара и девојчето сфати дека
штом пролетта не се вратила досега, сигурно нема да се врати ни отсега. Затоа,
реши да оди и самата да ја побара, па да ја покани да се врати. Белки пролетта
нема и нејзе да ѝ се лути. Се облече во топла облека, стави малку храна
во торбичката и тргна.
Одеше девојчето, одеше, одеше со денови. Околу неа
сè беше бело и студено и не се слушаше ништо освен фучењето на северниот
ветер. Тоа веќе беше изгубило надеж дека ќе ја најде пролетта, а почна и да ѝ
недостига баба ѝ и нејзините убави приказни. „Можеби пролетта не постои
навистина“, си помисли девојчето малодушно. „Можеби баба само ги измислувала
сите тие приказни. Веќе сум и гладна и жедна и уморна, ми студи. Можеби треба
да се вратам дома кај баба, да ја гушнам и да се стоплам покрај огништето.“
Девојчето речиси беше тргнало да се враќа дома, кога
одеднаш слушна нешто. Звукот беше гргорлив и милозвучен и доаѓаше од некаде
пред неа. Тоа веднаш потрча кон него. Таму, во една соголена шумичка, меѓу
сивите стебла на дрвјата начичкани едно до друго, весело течеше едно поточе.
Потскокнуваа неговите разиграни шурки по измазнетите белутраци, а на девојчето
му се причини дека околу поточето е некако помалку студено.
„Каде одиш вака само, девојче?“ прогргори поточето. „Сосема
само, среде оваа зима?“
„Тргнав да ја барам пролетта“, рече девојчето и му
раскажа на поточето сè за приказните на баба си, за тоа колку сака да
види како сонцето ќе огрее, како птиците ќе запеат, како ридот ќе раззелени и
како во нивната градина ќе расцутат цвеќињата.
„Ах, да!“ воздивна поточето. „Лично ја познавам пролетта.
Пред многу време, таа профучи оттука. Толку ја беа налутиле луѓето од твојата
земја што воопшто не сакаше ни да седне овде до мене, да се одмори. Само ме
бакна, се напи малку вода и замина. Ене, натаму замина!“ и поточето плисна со
шурките кон другата страна на шумичката.
Девојчето му се заблагодари на поточето и тргна понатаму,
во правецот што го покажа поточето. Одеше тоа, одеше, одеше и одеднаш сфати
дека повеќе не го чувствува северниот ветер. Некаде по патот тој сосем беше
стивнал и сега воздухот беше мирен и малку потопол. Одејќи така, девојчето сети
некој мирис што дотогаш никогаш не беше го сетилo. Мирисот беше лесен, а сладок
и стануваше сè посилен со секој следен чекор. Девојчето го душкаше и тој
го понесе, па тоа потрча кон него. Таму, среде една полјанка, се беше исправило
едно дрво. Земјата околу него беше гола и кафеава, но гранките на дрвото беа
целите покриени со белузлаво-розови цутови.
Девојчето извика од среќа и се приближи до дрвото.
Гранките зашумолеа, од нив се проронаа цутови како меки, топли, миризливи
снегулки. Образите на девојчето се заруменеа од трчањето, а дрвото се сврти кон
него и му се насмевна. „Колку ти се румени обравчињата!“ рече дрвото. „Исти како
моиве јаболчиња кога еднаш ќе узреат... Каде трчаш вака само, девојче?“
„Тргнав да ја барам пролетта“, рече девојчето и ѝ
раскажа на јаболкницата сè за приказните на баба си, за тоа колку сака
да види како сонцето ќе огрее, како птиците ќе запеат, како ридот ќе раззелени
и како во нивната градина ќе расцутат цвеќињата.
„Ах, да!“ воздивна јаболкницата. „Таа пролет! Лично ја
познавам. Пред многу време таа помина оттука. Толку ја беа налутиле луѓето од
твојата земја што трчала и трчала од лутина и на крајот се уморила. Седна овде
до мене, да се одмори. Мислам дека беше и малку тажна. Пред да замине, ме
прегрна и ме бакна. И еве, оттогаш, од тој нејзин бакнеж, јас сум постојано
расцутена.“
Расцутената јаболкница ги изви гранките и му покажа на
девојчето каде заминала пролетта. Девојчето, сега веќе развеселено и стоплено,
продолжи да оди понатаму. Како што одеше, снегот околу неа се топеше и под него, на
земјата, своите нежни главчиња ги подаваа кокичиња и качунки, околу нив
пркнуваа зелени стракови трева, небото стануваше сино, а од некаде почнаа да се
слушаат и птиците.
Одејќи така, тоа стигна до подножјето на еден рид. А
таму? Таму седеше пролетта, лично, и со своите тенки прсти плетеше венчиња од
цвеќиња. Колку ли само се израдува девојчето! Со сета сила се затрча кон неа, а
пролетта го крена лицето и ја погледна со најбистрите очи што девојчето некогаш
ги беше видело.
„Дојде ли?“ се насмевна пролетта. „Одамна те чекам, а ти
си разговараш со поточето, си разговараш со јаболкницата, ги влечеш нозете низ
тревата и низ цвеќињата, ги наслушнуваш птиците...“
„Од каде знаеше дека доаѓам?“ се зачуди девојчето.
„Јас знам сè, а особено желбите на децата“, се
насмевна пак пролетта. „Секое утро гледав како седиш покрај прозорецот, секоја
вечер ги слушав приказните на баба ти... Убаво ме опишува, навистина убаво...“,
воздивна пролетта и задоволно го стави венчето од цвеќе на косата.
Тогаш девојчето ѝ кажа колку сака таа повторно да
се врати кај нив, та да огрее сонцето, да запеат птиците, да раззелени ридот, а
во нивната градина да расцутат цвеќињата.
„Зошто?!“ се намурти пролетта. „Па луѓето кај вас ми ги
газеа тревките, ми ги сечеа дрвјата, ми фрлаа ѓубре во поточињата... Дури и
птиците ми ги удираа со камења. Се однесуваа како да ме мразат, како да не
сакаат повеќе да доаѓам... Е па, нека си ѕемнат тогаш во вечна зима, си реков и
си заминав! И оттогаш си седам овде, каде што нема луѓе.“
Девојчето ја наведна главата, тажно и засрамено. Сета
нејзина среќа што ја најде пролетта исчезна и тоа сети дека од очите му капнаа
неколку солзи.
„Не плачи, мило“, рече пролетта. „Знаеш, јас не можам
многу да држам лутина. Па ти си првото дете што го гледам по толку време. Сега
сфаќам колку ми недостигале децата! Само поради нив, ќе им дадам на луѓето уште
една шанса да се поправат... Оди сега, а јас ти ветувам дека набргу ќе те
посетам. Наваму!“ рече таа и ѝ покажа на ридот зад себе.
Девојчето зачудено ја погледна, а пролетта повторно се
насмевна: „Секое патување до пролетта е патување околу земјата“, рече таа. „Од
другата страна на ридов е твојата мала куќичка и твојата баба што нестрпливо те
очекува.“
Пролетта го бакна девојчето, нежно
го качи на ридот, и тоа весело се стрча надолу, кон својот дом. Под секоја
нејзина стапалка тревата се будеше и оживуваше, бубалките си брбореа, а
цвеќињата ги отвораа своите срца. Зашто оној што еднаш го бакнала пролетта,
како што кажа јаболкницата, секогаш останува расцутен.
Долгобрадиот
старец Арно, секое утро низ прозорецот на неговата мала колиба ги набљудуваше
неговите бескрајни полиња насадени со сончогледи. Им се восхитуваше на
убавината и секогаш помислуваше дека тие се златен килим кој природата го
ткаеше со семките што тој секоја пролет како сончева прашина ги расфрлаше со
помош на ветерот.
Безбројните
сончогледови цветови секое утро во знак на благодарност, уште пред да се појави
денот се вртеа и гледаа кон малата колиба, кон прозорецот од каде што светкаа
две сафирни очи кои ги поздравуваа.
Но, едно утро
Арно остана со подзината уста, кога забележа дека сончогледите се свртени
наопаку. Веднаш излезе надвор, но силен детски плач кој доаѓаше од сред поле,
му го одвлече вниманието. Всушност, сите сончогледови цветови ги беа свртиле
своите глави кон местото од каде што доаѓаше плачот. Кога старецот зачекори низ
сончогледите, тие почнаа да се оттргнуваат еден од друг и да му го покажуваат
патот.
Во очите на
старецот се појавија искри, а лицето му го облеа прекрасна насмевка кога пред
него блесна златнокосо бебенце, кое веднаш штом го виде старецот престана да
плаче и ги подаде рацете желно за топла прегратка.
Тој со денови
се чудеше од каде се најде ова дете во неговиот посед и чекаше некој да се
појави и да го побара, но и месеците минуваа, а златнокосото момче никој не го
бараше.
Арно силно го
засака момченцето со сончев лик и реши да го чува како свое дете. Му го даде
името Ил.
Ил беше пргаво
детенце кое најмногу од сè сакаше да си игра со сончогледите, кои го
обожаваа. Секогаш кога Ил ќе се појавеше, сончогледите со радост се вртеа кон
него и како со раце плеснуваа со своите големи лепливи лисја. Тоа го смееше
детето и правеше да скока од радост по што „жолтоглавите“ го
имитираа со најсмешни движења.
Годините
поминуваа и сè течеше вообичаено, сè додека еден ден пред вратата
од колибата не се појави една ситна старица со изнемоштено лице. Таа откако го
поздрави зачудениот Арно, испитувачки нестрпливо шараше со погледот низ
колибата и само што сакаше да прозбори, малиот Ил ненадејно скокна од еден ќуп
полн со сончогледови семки и весело и насмеано се појави пред лицето на
старицата, која го поздрави со гласна насмевка што ја исполни просторијата со
љубов. Таа се воодушеви од детето кое во собата сјаеше како мало сонце.
Старицата
раскажуваше дека доаѓа од кралството на кралот Лаг, кое некогаш било „кралство
на радост“, а сега е претворено во „кралство на темнина“, место зад девет
планини каде никогаш сончев зрак не огрева. Таму со векови владеел кралот Лаг,
кој од желба да стане бесмртен се здружил со темни сили. Темните сили го
претвориле срцето на кралот во камен, по што тој станал суров и злобен. Мајката
на кралот Лаг која не можела да ја поднесе суровоста на својот син и која не
сакала да потклекне на темнината, на смртната постела му предвидела на Лаг дека
ќе дојде ден кога ќе биде победен од едно златнокосо момче, кое ќе ја врати
светлината во кралството.
Седнати пред веќе згаснатиот оган, Арно го
погледна Ил кој веќе спиеше, а срцето му се стегна: „Дали ова дете е тоа од
пророштвото?“ праша замислено и исплашено.
Старицата со
чудни искри во очите продолжи: „Не знам... но ова е мојот внук кој кога се роди
со златна коса и ѕвездести очи, знаев дека мора да го спасам и ете успеав да го
скријам и да го донесам до твоите полиња“.
Старицата топло го погали по златните прамени
и го фати за рака Ил, кој мирно спиеше на креветот до неа, додека бисерни солзи
се ронеа по нејзиното лице.
„Ти благодарам што го чуваше... мајка му ќе се
израдува...“, рече старицата и со бескрајна благодарност кон Арно си замина.
Арно ја затвори вратата зад старицата која
исчезна во мракот и остана така скаменет да стои и да размислува за сè
што слушна, размислуваше... Ил освен што имаше моќ на некој волшебен начин да
управува со сончогледите, ниту знаеше ниту сакаше да ракува со оружје...
Поминаа точно
девет години кога истата старица повторно дојде во колибата. Тогаш Ил, веќе
зрело и љубопитно момче, скришум успеа да слушне за кралството на темнината и
за трагичната судбина на ќерката на оваа старица.
Овие зборови
го измачуваа Ил, постоењето на мрачно кралство, трагичната судбина на ќерката на
старицата... сето тоа не му даваше спокој. Некоја тага се вгнезди во чистото
срце на Ил.
По некое
време, тој донесе одлука дека мора да го посети тоа „кралство на темнината“.
Длабоко во
ноќта додека Арно цврсто спиеше, тој крадешкум излезе од колибата и се упати
кон планините. Сончогледите се затресоа и како да се вознемирија кога
почувствуваа дека Ил ќе се оддалечи. Тогаш, навидум беспомошни, сите
сончогледови цветови како да се договорија и во еден момент со магична сила ги
пораснаа своите корени и ги сплетоа во еден голем корен кој како змеј почна без
престан да се издолжува, да ја распукува земјата и тајно да го следи момчето
кое одеше со денови.
Кога се
доближи до царството на Лаг, каде сите беа научени да живеат во мрак, тој со
светлината која зрачеше од него предизвика огромно внимание. Луѓето воодушевени
се приближуваа да го видат блескавото момче. Меѓу насобраните луѓе беше и
старицата која кога го здогледа својот внук, исплашено преку главата му го
наметна нејзиниот долг шал и го скри, но во следниот миг двајца стражари на Лаг
го зграпчија и го фрлија момчето пред нозете на намуртениот крал, кој
ослепуваше од светлината и се лутеше.
Ил се исправи
пред Лаг кој во раката држеше црн меч украсен со црни скапоцени камења.
Лаг,
предизвикан од тоа што го гледа, само со поглед го прострела исплашеното момче
кое сè уште не знаеше со кого се соочува. Но, во тој миг, неочекувано
земјата се распука и еден сончогледов огромен корен се појави и го прегрна
телото на Ил, кој за момент ја почувствува заштитата од своите пријатели. Без
престан никнуваа нови корени што ги заробуваа стражарите. Само Лаг сè
уште стоеше слободен и гледаше во златната коса пред него и додека во неговите
уши одѕвонуваше пророштвото, во неговото срце од камен гореше желба да го
уништи ова момче. Тогаш, без што било да каже, згрми и силно замавна со мечот.
Но, наеднаш нешто силно му ја зграпчи раката, толку силно, што дури му го
свитка мечот кој наместо во срцето на Ил заврши во неговото камено срце.
Земјата се стресе, а злобниот Лаг се претвори во прашина која се расеа низ
воздухот, а каменото срце од светлината на Ил се претвори во пепел.
Коренот кој го
уништи Лаг повторно го прегрна златнокосото момче чија светлина сега како да
почна да расте и да станува уште поголема. Зад планината се појавија и
сончевите зраци, а насекаде од корените почнаа да растат и да расцутуваат
сончогледови цветови. Ова го израдува Ил, а луѓето кои конечно ослободени од
темнината ја почувствуваа убавината на сонцето, во еден глас со радост извикаа:
„Да живее сончевото момче!“
Ил со сето
свое срце се радуваше и додека неговата баба силно го гушкаше, тој во
далечината ги здогледа двете познати сафирни очи на Арно, кои со гордост го
гледаа и му го топлеа срцето.
Еднаш, многу
многу одамна, пред милиони милиони години, кога се создавал светот, кога се
појавила првата светлина и првиот зрак, кога се создале сите планети, комети,
големи и мали ѕвезди и соѕвездија, на една малечка планета веќе си постоело
едно Дрво. Тоа Дрво било толку големо што ја зафаќало целата планета и можело
да се види од многу далеку. Корените му биле толку огромни и длабоки што ја
зафатиле целата површина на планетата и на земјата немало ништо друго освен
корени и мов. Стеблото му било толку големо и дебело што не му се гледал
крајот, а гранките му биле огромни и широко распространети со огромни зелени
листови, од што на планетата секогаш имало сенка. Може да се каже дека Дрвото
изгледало како некој огромен џин качен на некоја топка. Универзумот тогаш бил
многу мирно и тивко место. Во бесконечниот простор, осветлен во најразлични бои
од милиони соѕвездија, владеела потполна тишина.
Со години
Дрвото било сосема само. Ниту на неговата планета, ниту никаде наоколу немало
слично на него, на неговиот род, и тоа било многу тажно и осамено. Толку било
тажно што од кората на неговото стебло му се тркалале огромни капки солзи што
паѓале врз корените и така, всушност, Дрвото се хранело и опстојувало. И така
поминувале милиони и милиони години, и од сопствените солзи израснало во
огромно џиновско Дрво.
Со години
Дрвото барало решенија како да се ослободи од својата осаменост. Здодевно му
било да ги пребројува убавите ѕвезди, тоа го правело секоја ноќ. Здодевна му
била и криенката со Сонцето што ја играло секој ден, а здодевна му била и
Месечината која во мракот му ги криела гранките.
„Осаменоста е
здодевна... колку би сакал сега да има некој со којшто можам да си
разговарам...“, си помислило Дрвото низ солзи.
Еден ден,
Осаменото Дрво смислило план – решило да си роди неколку плодови, тие да
пораснат и кога веќе би биле зрели и кога сами би паднале на земјата, би се
стркалале, би паднале од неговата Планета, би отишле на некои други планети и
би продолжиле да живеат таму. Во плодот дрвото ќе ставело семка, и кога плодот
ќе паднел на земјата, од семката ќе можело да израсне друго дрво, исто такво,
од неговиот род. Така, дрвото немало да биде осамено.
„Се надевам
дека ќе ми успее планот!“ си рекло Дрвото, радосно.
Така и се
случило. На гранките се појавиле многу убави, големи, сочни, црвени плодови, и
кога биле презреани, паднале наземи, се стркалале и паднале од Планетата, сите
на различни страни. Паѓале долго во бесконечниот простор на Универзумот, се
распрснале насекаде и исчезнале. Тогаш на Дрвото не му останувало ништо друго,
освен да го чека моментот кога од некоја страна, од некоја блиска или далечна
планета околу него, ќе се појавел врвот на некое големо дрво, што било исто
како него, од неговиот род.
И Дрвото
чекало. Но, илјадници години од никаде не се гледала ни трага ни глас од такво
дрво. Чекало уште неколку илјади години, со надеж и солзи.
Одеднаш...
„Зошто плачеш?“ од некаде се слушнал тивок и чуден глас, може да се каже
дека тоа бил првиот глас што го слушнало Дрвото воопшто.
Дрвото веднаш
престанало да плаче и се сепнало.
„Кој е тоа?
Каде си? Кој си ти?“ возбудено извикало Дрвото и
почувствувало нежно скокоткање по кората на стеблото.
Тогаш, на една
гранка забележало малечко суштество со долгнавесто зеленикаво тело. Никогаш
немало видено такво нешто. Тоа малечко суштество, исто така било возбудено од
радост.
„Јас сум
Гасеница. Живеам овде од неодамна, ме донесе Ветрот. Твојата Планета е толку
убава, има толку убав поглед наоколу! А и стеблото ти е огромно, имаш толку
убава крошна! Сигурно уживаш да живееш овде!“ рекла
Гасеницата.
Дрвото било
изненадено и збунето, едноставно онемело, не рекло ништо.
„Ако немаш
ништо против, јас би сакала да останам да живеам овде, ако ми дозволиш да се
хранам со твоите лисја“, рекла со умилкување Гасеницата.
„Не, не, не...
Немам ништо против! Јас со години сум осамено, овде нема никој... ова е мојот
прв разговор... Остани овде, ќе си живееме заедно, ќе го гледаме изгрејсонцето
и зајдисонцето, ќе ѝ се криеме на Месечината, ќе ти кажам колку точно ѕвезди
има на онаа страна, и кога доаѓа Ветрот...“ Дрвото почнало да набројува низ
солзи радосници.
„Ти
благодарам! Ние ќе бидеме многу добри пријатели! Но... морам уште сега да ти
кажам нешто. Јас нема засекогаш да бидам ваква, како што ме гледаш. Еден ден, јас
ќе се променам, нема да ме препознаеш. Моето тело ќе стане поинакво, и јас ќе
можам да летам!“
Дрвото не
можело да разбере што зборувала Гасеницата. Но, сето ова било толку интересно и
возбудливо, па слушало со целосно внимание. Тогаш, Гасеницата продолжила да
раскажува за тоа како живееле гасениците – суштествата од нејзиниот род, како
таа имала толку многу различни роднини, и како кога ќе пораснеле се
преобразувале во инсекти – им растеле шарени крилја и тие станувале пеперутки.
„Значи, јас
сега сум млада, но кога ќе пораснам ќе имам големи шарени крилја, ќе бидам
многу убава, ќе видиш, ќе застанам вака и ќе ги раширам моите крилја и ќе летам
насекаде, ќе можам да одам каде сакам!“ занесено раскажувала Гасеницата додека
лазела низ гранките.
Дрвото ја
следело со ширум отворени очи и било исто така радосно, понесено од приказната.
Но, наеднаш се натажило.
„Ти ќе имаш
крилја, тоа е прекрасно. Но јас, јас имам длабоки корени и не можам никаде да
одам, никогаш...“, се натажило Дрвото.
Гасеницата ја
почувствувала неговата тага и застанала. „Немој да тагуваш. Природата е таква и
си има свои правила, и тука не можеме ништо. Сите сме толку различни, но не
можеме едни без други. Јас многу би сакала да бидам голема и убава како тебе,
но не сум, јас сум малечка и убаво ми е таква. Знаеш што? Наместо да посакуваме
да бидеме нешто што не сме, подобро да го прегрнеме тоа што сме и тоа што го
имаме, сега и овде. Еве јас,
денес имам нов пријател и нов дом и сум
многу среќна поради тоа!“
Дрвото малку
се расположило. Нивниот разговор продолжил сè до зајдисонце, и траел и
кога се појавила Месечината. Дрвото и Гасеницата навистина станале најдобри
пријатели. Дрвото брзо заборавило на осамените денови. Поминале неколку месеци
и еден ден навистина на Гасеницата ѝ пораснале големи шарени крилја.
„Видииии
меееее, ху хууууу“, летајќи низ крошните викала Гасеницата, сега веќе –
Пеперутка.
„Јас сум Пепеееруткаааааа, јухуууу, можам да летам насекаде!“
„Прекрасно!“ Дрвото било воодушевено.
Пеперутката
летала низ големата крошна на Дрвото со таква брзина што правела мал ветер меѓу
листовите и тоа многу го расположувало Дрвото. Нивното другарство станало уште
повозбудливо и поцврсто.
Но, еден
ден... ја снемало Пеперутката. Дрвото ја довикувало цел ден, но таа не се
појавувала. На Планетата на Дрвото повторно завладеала тишина.
„Ме напушти“,
си помислило Дрвото. „Знаев дека еден ден ќе се случи тоа. Знаев дека тие
шарени крилја еден ден ќе ја однесат некаде далеку. Сега јас пак ќе бидам
осамено.“
И така се
случило. Дрвото повторно останало само и тажно. Поминало некое време, но од
Пеперутката немало ни трага ни глас. Овој пат Дрвото не плачело и од неговата
тага почнало по малку да се суши.
Еден ден,
загледано во сонцето, слушнало гласови што се приближувале и станувале
сè погласни. Од далечината на бескрајниот Универзум забележало непознати
крилести суштества кои се приближуваат на неговата планета. Напред, ги водела
Пеперутката.
„Хееееј! Еве
сууумм!“ извикала Пеперутката.
Дрвото ги
ококорило очите и од возбуда и среќа, сите жолти лисја веднаш му позеленеле.
Пеперутката пристигнала на неговата Планета заедно со новите пријатели –
најразлични птици, пеперутки, вилински коњчиња, бумбари и литмари.
„Зарем мислеше
дека ќе те напуштам?“ рекла Пеперутката. „Никогаш!
Вистинските пријатели не го прават тоа, а ти си мојот најпосебен пријател.
Прошетав низ околните планети и запознав разни пријатели и на сите им зборував
за тебе и сите сакаат да те запознаат и да живеат овде, на најпрекрасната
планета со најубавиот поглед, кај најубавото и најголемо Дрво. Сите овие птици
во клуновите ти носат по една семка од најразлични чудесни растенија кои би
сакале да се засадат овде. Ова ќе биде прекрасно место за живеење, ќе видиш!“
Дрвото
повторно почнало да плаче од среќа, каква што не може да се опише со зборови.
Од тој ден, планетата на Дрвото станала жива и бучна. Израснале најразлични
растенија, дрвца и цвеќиња, насекаде било шарено и раззеленето. Набргу се
намножил бројот на сите птици и инсекти, и сите заедно среќно си живееле.
Дрвото веќе не било осамено ниту еден ден.